ESSENTIAL SPANISH GRAMMAR

Tworzenie liczby mnogiej

Jeśli rzeczownik kończy się na samogłoskę, należy dodać ‘s’. Jeśli kończy się na spółgłoskę - ‘es’

Przykłady:

• Męski: niños, hombres, teléfonos, profesores
• Żeński: niñas, mujeres, casas, profesoras

Przedimki

Przedimki okreslone rodzaju męskiego to:

Przykłady:

Przedimki określone rodzaju żeńskiego to:

Przykłady:

Przedimki nieokreślone rodzaju męskiego to:

Przykłady:

Przedimki nieokreślone rodzaju żeńskiego to:

Przykłady:

Rodzaj rzeczownika

Rzeczowniki zakończone na ‘–o’ są prawie zawsze rodzaju męskiego: el niño; el teléfono; el periódico; el banco; el cambio; el dinero; el edificio un diccionario; un abrigo; un libro; un piso; un baño; un litro; un ejemplo

Wyjątki: la mano; la foto; la moto; la radio

Rzeczowniki zakończone na ‘–a’ są prawie zawsze rodzaju żeńskiego: la niña; la casa; la ventana; la puerta; la mesa; la luna; la boca una revista; una palabra; una sonrisa; una taza; una camisa; una carretera

Wyjątki: el día; el mapa; el idioma; el programa; rzeczownik zakończony na ‘-ema’ (eg: el problema; el tema; el sistema)

Rzeczowniki zakończone na ‘–dad’, ‘-tad’, ‘-ión’ są zawsze rodzaju żeńskiego: una ciudad; la libertad; la igualdad; la televisión; una conversación; una nación

Istnieje kilka rzeczowników rodzaju żeńskiego które zaczynają się na wzmocnione ‘a’ o ‘ha†które wymaga ( w rodzaju pojedyńczym) przedimka takiego jak ‘el’ lub ‘un’: el agua, el ala, el alma, un área, el hambre

Istnieje kilka rzeczowników rodzaju żeńskiego:

Zakończonych na ‘–ista’: un/una turista, el/la economista, el/la artista, un/una tenista

Zakończonych na ’–ante’: el/la cantante, un/una representante, el/la estudiante

Nie ma zasad dla rzeczowników zakończonych na ‘–e’ lub na consonant. el coche, la calle; el golpe, la gripe; el arroz, la voz; el fin, la crin

UWAGA 1: Współcześnie jest tendencja do tworzenia żeńskich rzeczowników które wczesniej miały męską formę (na przykład): el abogado –- la abogada, el médico -– la médica). Kolejną tendencją jest nie używanie męskiego rodzaju kiedy rodzaj jest nie znany W tym przypadku używa się innych wyrażeń. Na przykład: el/la pasajer/a, lub tworzenie słów w obu rodzajach (el pasajero o la pasajera).

Odnosząc się do grupy ludzi złożonych z kobiet i mężczyzn używa się rodzaju męskiego liczby mnogiej

Na przykład:

• el padre y la madre – los padres
• el rey y la reina – los reyes
• la abuela y el abuelo --los abuelos
• la tía y el tío – los tíos
• dos niños y ocho niñas – diez niños

Współcześnie żadziej używa się rodzaju męskiego w liczbie mnogiej, zastępując go wyrażeniami takimi jak: los pasajeros y las pasajeras; los/las pasajeros/as; l@s pasajer@s

UWAGA 2:

• A + EL zostaje skrócone do AL: Voy a el cine. = Voy al cine.
• DE + EL zostaje skrócone do DEL: Voy de el hotel a el cine. =

Voy del hotel al cine.<<

Zaimki dzierżawcze

W języku hiszpańskim wszystkie zaimki dzierżawcze zgadzają się z rzeczownikam w liczbie. Te w pierwszej i drugiej osobie liczby mnogiej zgadzają się także z rodzajem.

| Zaimek | Dzierżawczy w liczbie pojedyńczej| |Dzierżawczy w liczbie mnogiej | Yo | mi | mis | | Tú | tu | tus | | Él, ella, usted | >>su | sus | | Nosotros / Nosotras | nuestro, nuestra | nuestros, nuestras | | Vosotros / Vosotras | vuestro, vuestra | vuestros, vuestras | | Ellos, ellas | ustedes, su | sus |

Przykłady:

• mi hermano, mi hermana, mis hermanos, mis hermanas
• tu amigo checo, tu amiga checa, tus amigos checos, tus amigas checas
• nuestro piso, nuestra casa, nuestros profesores, nuestras profesoras
• vuestro hotel, vuestra ciudad, vuestros pasaportes, vuestras maletas
• su pueblo, su ciudad, sus libros, sus casas

UWAGA: ‘su’ / ‘sus’ mogą się odnosić do: él, ella, usted, ellos, ellas o ustedes

(Aby dowiedzieć się więcej o przyimkach popatrz na sekcje poniżej).

STOPIEŃ WYŻSZY

1. Porównanie dwóch rzeczy które są różne.

• Madrid es más grande que Salamanca. – Salamanca es menos grande que Madrid.
• La ciudad es más ruidosa que el campo. – El campo es menos ruidoso que la ciudad.
• Nosotros trabajamos más que vosotros. – Vosotros trabajáis menos que nosotros.
• Mi hermano tiene más dinero que yo. – Yo tengo menos dinero que mi hermano.

1. Gdy mówimy że dwie rzeczy są różne:

Z przymiotnikami i przysłówkami: ‘igual de ... que’, o ‘tan ... como’

• Paco es igual de alto que Juan.
• Paco es tan alto como Juan.

Z czasownikami: ‘igual ... que’, and ‘tanto ... como’

• Mi hija se llama igual que mi madre.
• Mi hijo come tanto como su padre.

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

‘más’ i ‘menos’ są również używane aby podkreślić osobę lub rzecz do czegoś innego:

• Pepe es el alumno más inteligente de la clase.
• El Monte Everest es la montaña más alta del mundo.

Aby wyrazić stopień najwyższy bez porównywania używa się: ‘muy + przymiotnik ’ o ‘-ísimo / -ísima / -ísimos / -ísimas’

• muy guapo – guapísimo
• muy grande – grandísimo
• muy alta – altísima
• muy delgados – delgadísimos
• muy caras – carísimas

Bueno, malo, grande, pequeño, bien i mal są nieregularne:

• más bueno / más bien = mejor
• más malo / más mal = peor
• más grande = mayor
• más pequeño = menor

ZAIMKI OSOBOWE

Nie oficjalnie używa się ‘tú’ w liczbie pojedyńczej i

‘vosotros’ (rodzaj męski) i ‘vosotras’ (rodzaj żeński) w liczbie mnogiej.

Oficjalną formą jest ‘usted’ w liczbie pojedyńczej, i ‘ustedes’ w liczbie mnogiej. Obie formy są zazwyczaj skracane do Vd. i Vds., i są używane z czasownikiem w trzeciej osobie. Końcówka implikuje rodzaj.

‘¿Dónde vives?’ – ‘Vivo en Avilés y trabajo en Gijón.’

Zaimki są używane do określenia opini i informacji, etc., aby ominąć niejasności:

• ¿Cómo os llamáis? – Yo me llamo Raquel y ella se llama Elena.
• ¿Qué estudiáis? – Yo estudio Medicina y él estudia farmacia.

ZAIMKI OSOBOWE PO PRZYIMKU

Pierwsza i druga osoba w liczbie pojedyńczej zmienia się. Reszta pozostaje bez zmian. Po przyimku (a, para, de, por etc.) używa się ‘mí’ and ‘tí’.

Przykłady:

• Esta carta es para tí.
• El jefe habla muy bien de tí.

Ale:

• Esta carta es para él / ella / Vd.
• El jefe habla muy bien de nosotros nosotras / vosotros / vosotras /ellos / ellas / Vds.<<

kiedy przyimek ‘con’ jest użyty, stosuje się specjalną formę: conmigo y contigo.

Przykład:

• ¿Quieres ir conmigo? - Sí, quiero ir contigo.

ZAIMKI OSOBOWE: DOPEŁNIENIE BLIŻSZE I DALSZE

Pierwsza i druga osoba pozostaje taka sama, zmienia się tylko trzecia.

Przykłady dopełnienia dalszego:

• ¿Quién es Alberto? – No sé. No lo conozco.
• ¿Quién es María? – No sé. No la conozco.
• ¿Quiénes son Alberto y María? – No sé. No los conozco.
• ¿Dónde están mis libros? – No los encuentro.
• ¿Dónde están mis gafas? – No las encuentro.

Przykłady dopełnienia bliższego:

• ¿Me das un beso?
• Claudio nos ha enviado una carta.
• Os doy mi número de teléfono.
• Les enviaré un email mañana.

== Umiejscowienie dopełnienia bliższego i dalszego====

1. Na końcu bezokolicznika (albo przed czasownikiem ‘poder’,

‘querer’ po którym stawia się bezokolicznik)

• No puedo hacerlo. – No lo puedo hacer.
• El jefe quiere verte. – El jefe te quiere ver.

1. Na końcu rzeczownika odsłownego (albo przed czasownikiem ‘estar’

za którym umiejscawiamy rzeczownik odsłowny:

* Estoy pensándolo. Lo estoy pensando.

1. Przed odmienionym rzeczownikiem ale przed negacją

* Las veré mañana. – No las veré mañana. * Te quiero. – No te quiero.

1. Przed czasownikiem posiłkowym:

* ¿Dónde están mis libros? -– Los he puesto sobre la mesa. * ¿Has escrito a Tomás? -– Sí, le he enviado un email ayer.

1. Na końcu czasownika w trybie rozkazującym:

* ¡Házlo ahora! * ¡Contéstame!

1. Pomiędzy zaprzeczeniem a czasownikiem w formie rozkazującej:

* ¡No lo hagas ahora! * ¡No me contestes!

Kiedy w jednym zdaniu występuje dopełnienie bliższe i dalsze, dopełnienie bliższe zawsze występuje jako pierwsze. W tym przypadku ‘le’ i ‘les’ zmieniają się na ‘se’.

Przykłady:

• ¿Te gusta este libro? Te lo regalo.
• ¿Le gusta a Vd. este libro? Se lo regalo.
• Este jersey es muy bonito. Me lo ha regalado mi mujer.
• ¿Has dado el libro a Jaime? – Sí, se lo he dado.
• Nos lo dirán mañana.

ZAIMKI ZWROTNE

Niektóre czasowniki są używane z zaimkami zwrotnymi. Do bezokoliczników dodajemy -se:

llamarse, levantarse, sentarse, ducharse Zaimki zwrotne umiejscawiamy zawsze

tam gdzie zaimek osobowy pełniący funkcje dopełnienia (patrz wyżej).

Przykłady:

• Me llamo Pepe.
• ¿Cómo te llamas?
• ¿Cómo se llama tu amigo?
• ¿Dónde podemos sentarnos?
• ¿Dónde nos podemos sentar?
• ¿Tu hermana no se ha levantado todavía?
• ¡Siéntate!
• ¡Siéntese Vd.!
• ¡No te vayas!
• María y Pepe van a casarse en mayo.
• María yzaimek osobowy pełniący funkcje dopełnienia Pepe se van a casar en mayo.

ZAIMKI DZIERŻAWCZE

Jeśli wypowiedź jest jasna i nie chcemy dwa razy powtarzać tego samego słowa, możemy użyć zaimka dzierżawczego. Zaimki dzierżawcze muszą się zgadzać z rodzajem i liczbą.

Przykłady:

• ¿De quién es esta casa? – Es mía.
• Mi padre tiene más dinero que el tuyo.
• ¿Es vuestro este dinero? – Sí, es nuestro.
• ¿Estas cosas son vuestras? – No, no son nuestras. Son suyas.

Tak jak ‘suyo’ etc. może być nie jasne, wzamian możemy użyć: de él, de ella, de Vd., de ellos, de ellas, de Vds. Przykład:

• ¿Estas cosas son vuestras? – No, no son nuestras. Son de ellos.
• ¿Estos zapatos son tuyos? – No, son de él.

Te formy mogą być użyte po rzeczowniku. Często nazywane są silnymi zaimkami dzierżawczymi.

Przykłady:

• un amigo mío
• la profesora nuestra
• unas amigas suyas
• cuatro alumnos suyos

Czas teraźniejszy

CZAS TERAŹNIEJSZY CIĄGŁY (ESTAR + GERUND)

Używamy go gdy mówimy o czasie teraźniejszm w obecnej chwili używajac ‘estar’ + gerund. Do rzeczownika odsłownego dodajemy ‘–ando’ (w przypadku czasowników zakończonych na ‘–ar’) lub ‘-iendo’ ( w przypadku czasowników zakończonych na‘–er’, ‘-ir’).

Przykłady:

• Espera un momento. Estoy hablando por teléfono.
• ¿Qué haces? –- Nada, estoy escuchando música.

CZAS PRZESZŁY DOKONANY

Jest tworzony za pomoca czasownika pomocniczego w czasie teraźniejszym ‘haber’ i głównego czasownika. Odmiana czasownika w czasie teraźniejszym ‘haber’:

yo he – tú has – él, ella, usted ha
nosotros, nosotras hemos -– vosotros, vosotras habéis -– ellos, ellas, ustedes han

Dodaje się ‘–ado’ (odnośnie czasowników zakończonych na ‘–ar’) lub ‘–ido’ (odnośnie czasowników zakończonych na ‘–er’, ‘-ir’)

Przykłady:

• cantar -– cantado
• comer –- comido
• estar –- estado
• tener –- tenido
• salir - salido

Nie które czasowniki nieregularne:

• ser –- sido
• abrir –- abierto
• decir –- dicho
• hacer -– hecho
• escribir -– escrito
• poner –- puesto
• ver -– visto
• romper –- roto
• volver – vuelto

Czas przeszły prosty jest używany do określania stanów w przeszłosci zakończonych i odwolujących sie do teraźniejszości.

Przykłady:

• Hola, Pepe. ¿Dónde has estado?
• ¿Habéis terminado?
• ¿Qué han hecho Pepe y María hoy?
• ¿Has estado alguna vez en España?
• Nunca he visitado Madrid.
• ¿Has pagado la cuenta?

UWAGA: W niektórych częściach Hiszpanii na przykład w Madrycie, używa się tego czasu do określania każdego zdarzenia mającego miejsce w przeszlości:

• ¿Cuándo han llegado? – Han llegado ayer.
• ¿Has terminado tus estudios? – Sí, los he terminado el año pasado.

W innych częściach Hiszpanii czy w Ameryce Lacinskiej ten czas jest używany bardzo żadko, w zamian za to używa sie czasu przeszłego nieokreślonego.

CZAS PRZESZŁY NIEOKREŚLONY

Regularne koncówki:

Nie które końcowki zakończone na ‘-ir’, jak pedir or sentir, zmieniaja sie ‘–e-’ na ‘–i-’ w trzeciej osobie liczby pojedyńczej i mnogiej. Czasowniki zakończone na ‘-ir’, jak as dormir, zmieniają ‘–o-’ na ‘–u-’ w trzeciej liczbie osoby pojedyńczej i mnogiej.

Czasowniki ‘ser’ i ‘ir’ sa nieregularne w czasie przeszłym i mają tą samą odmiane : fui, fuiste, fue, fuimos, fuisteis, fueron

Otros verbos tienen raíz irregular en Pretérito Indefinido:

Używamy tego czasu mówiąc o określonym czasie w przeszłości.

• ¿Qué hiciste el domingo? – Fui al parque.
• ¿Has hablado con el jefe? – Sí, hablé con él ayer.
• ¿Cuándo descubrió Colón América? – Hizo su primer viaje en 1492.

CZAS PRZESZŁY NIEDOKONANY

Trzy nieregularne czasowniki:

Czas przeszły niedokonany jest używany do określenia faktów w przeszłosci w czasie których nastąpiła jakaś inna czynność, lub do opisywania zwyczajów.

Przykłady:

• ¿Qué hiciste el sábado? - Nada. Llovía, mi novio trabajaba, ponían una

película muy buena en la tele, así que me quedé toda la tarde en casa.<<

• Cuando yo era joven me gustaba mucho jugar al fútbol.

CZAS PRZYSZŁY

Koncówki dodajemy do bezokolicznika używajac trzech podstawowych koniugacji.

Some verbs have a root for the future irregular, but keep the same endings.

TRYB WARUNKOWY

Tworzy sie go poprzez dodanie do bezokolicznika odpowienich końcowek. Końcówki sa takie same dla wszystkich czasowników.

Formy nieregularne sa takie same jak w czasie przyszłym: podría etc, tendría etc, querría etc.

Trybu warunkowego używamy do określenia planów lub pomysłów które chcielibysmy zrealizować:

• Podríamos ir a la montaña este fin de semana.
• ¿Te gustaría venir conmigo?

Trybu warunkowego możemy używac pytając o coś grzecznie:

• ¿Podrías venir un momento a mi despacho, por favor?
• ¿Podría usted ayudarme?
• ¿Te importaría hacerme un favor?
• ¿Les importaría (a ustedes) cerrar la puerta, por favor?

Trybu warunkowego możemy używać z 'if':

• Estudiaría más si tuviera más tiempo.
• Compraríamos un ordenador nuevo si pudiéramos.
• ¿Qué harías si te tocase la lotería?