Gramatyka

Czas teraźniejszy prosty

IMPERATYW

W języku angielskim łatwo wydawać rozkazy, ze względu na to że wystepuje tylko jedna forma adresowania– YOU. Nie jest ważne czy zwracasz się do jednej czy do wielu osób. Nie jest istotne czy mówisz do starszej czy do młodszej osoby, do przyjaciela czy do osoby której nie znasz. Aby utworzyć imperatyw zastosuj bezokolicznik (bez '‘to’).

Przykłady:

• Sit down.
• Come here.
• Listen everybody.
• Tell me your name.
• Open the window.
• Help me!

Jeśli chcesz być bardziej formalny, użyj ‘please’, lub innej konstrukcji takiej jak ‘Will you sit, please?’ czy ‘Could you open the window, please?’ lub ‘Would you mind sitting down, please?’. Do twierdzeń negatywnych użyj DON’T (bez ‘to’).

Przykłady:

• Don’t sit down.
• Don’t open the window.
• Don’t do that.
• Don’t worry!

TO DO i TO MAKE

TO MAKE znaczy stworzenie czegoś, a TO DO rozpoczęcie akcji, istnieje kilka niezmiennych wyrażeń. Tu znajdziesz kilka z nich:

MAKE

• make a phonecall
• make an appointment
• make arrangements
• make a photocopy
• make a cup of tea or coffee
• make a change
• make a mistake
• make a noise
• make a promise
• make a plan
• make money

DO

• do a job
• do the washing
• do the washing up
• do the dishes
• do the shopping
• do a favour
• do an exercise
• do the housework
• do a course
• do a lot of sport
• do justice

czas terażniejszy dokonany

Czas teraźniejszy dokonany opisuje teraźniejszość. Nie może być użyty do opisywania działań mających miejsce w skonkretyzowanej przeszłości.

Zdanie‘I have finished the report’ jest POPRAWNE.

To znaczy że raport został skończony. Nie ma żadnych wskazówek kiedy raport został skończony.

Zdanie‘I have finished the report yesterday’ NIE JEST POPRAWNE ponieważ ‘yesterday’ odnosi się do punktu w przeszłości, należy wtedy użyć czasu Simple Past: ‘I finished the report yesterday.’

I WOULD LIKE, I'D LIKE, itd.

‘I WOULD LIKE’ (lub ‘I’D LIKE’) jest formą czasownika ‘to like’. Nie pomyl tych dwóch form.

Przykłady:

• Would you like fish? – Pytam czy chcesz teraz łowić ryby.
• Do you like fish? – Pytam czy lubisz łowić ryby (generalnie).

HAVE - mieć

Teraźniejszy

Twierdzenie:

• I, you, we, they have lub 've
• he, she, it has lub 's

Zaprzeczenie:

• I, you, we, they have not lub haven’t
• he, she, it has not lub hasn’t

Inwersja/ Pytanie

• Have I, you, we, they?
• Has he, she, it?

Przeszły

Twierdzenie:

• I, you, we, they had or 'd
• he, she, it had or 'd

Zaprzeczenie:

• I, you, we, they had not or hadn’t
• he, she, it had not or hadn’t

Inwersja/Pytanie:

• Had I, you, we, they?
• Had he, she, it?

HAVE może być używany w trzech różnych formach:

1. jako czasonik pomocniczy w Present Perfect i Past Perfect
2. wskazując na posiadanie
3. odnosząc się do innych akcji nie koniecznie wskazując na posiadanie,

na przykład:

= 1. Użycie HAVE jako czasonika pomocniczego w czasie teraźniejszym dokonanym i zaprzeszłym =

Przykłady:

• I’ve finished.
• Have you finished?
• I haven’t finished.
• He’s finished.
• Has he finished?
• He hasn’t finished.
• They’ve arrived.
• John and Mary have arrived.
• I had already arrived before John came.
• I’d already arrived before John came.
• I told him I had not finished.
• I told him I hadn’t finished.

= 2. Użycie HAVE wskazując na posiadanie===

1. HAVE może być użyty bez DO/DOES/DON’T/DOESN’T.

• I have an appointment.
• Have you an appointment?
• He has a big car.
• Has he a problem?
• We haven’t time.
• She hasn’t time.

1. Prosta forma jest często wzmocniona przez ‘got’ (imiesłów bierny

‘get’). W tym przypadku używamy czasu teraźniejszego dokonanego ‘get’ z ‘have’ jako czsownika pomocniczego tak jak w punkcie 1) powyżej, więc czasowniki DO/DOES/DON’T/DOESN’T nie są potrzebne.

• I have an appointment. – I’ve got an appointment.
• Have you an appointment? – Have you got an appointment?
• He has a big car. – He’s got a big car.
• Has he a problem? – Has he got a problem?
• We haven’t time. – We haven’t got time.
• She hasn’t time. – She hasn’t got time.

W języku potocznym ‘have’ jest często pomijane, szczególnie w pytaniach ‘you’:

• Sorry. (I’ve) Got to go.
• (Have you) Got any money?

1. HAVE odnośnie posiadania może być też użyty z DO/DOES/DON’T/DOESN’T/DID/DIDN’T.

Przykłady:

• I have an appointment.
• Do you have an appointment?
• He has a big car.
• Does he have a problem?
• We don’t have time.
• She doesn’t have time.

To użycie było pierwotnie stosowane w Ameryce Północnej ale rozprzestrzeniło się na obszarach anglojęzycznych, szczególnie czas przeszły prosty:

• I had an appointment.
• Did you have an appointment?
• I didn’t have time.

= 3. Użycie HAVE w odniesieniu do działań które właściwie nie są kwestią posiadnia =

Przykłady:

• have a baby
• have a bath
• have a shower
• have fun
• have a good trip
• have an accident
• have a look
• have a break
• have breakfast
• have lunch
• have dinner
• have a drink
• have a cup of tea
• have a good time

Działania sprawcze, i.e. pytanie i proszenie kogoś aby coś dla ciebie zrobił: Chcą aby pomalowano im dom. Kiedy ostatnio zmieniałeś olej?

HAVE jest zawsze używany jak czasownik z czasownikami pomocniczymi DO/DOES/DON’T/DOESN’T/DID/DIDN’T:

• When did she have the baby?
• What did you have for breakfast?
• Did you have a good trip?
• Did you have your computer fixed?
• What time do you usually have dinner?
• I don’t normally have lunch at home.
• We didn’t have a very good time.
• He doesn’t have his hair cut very often.

THERE IS i THERE ARE

THERE IS (liczba pojedyńcza) i THERE ARE (liczba mnoga)

TWIERDZENIE

THERE IS, krótsza wersja>>THERE’S<<

THERE ARE nie ma formy skróconej.

Przykłady:

• There’s a tree in the garden.
• There are two trees in the garden.

Uwaga: Użycie liczby pojedyńczej lub mnogiej zależy od pierwszej pozycji. Przykłady:

• There’s a book, a pen and a telephone on the table.
• There are two books, a pen and a telephone on the table.

PRZECZENIA

Liczba pojedyńcza: THERE IS NOT lub THERE ISN’T

Liczna monoga: THERE ARE NOT lub THERE AREN’T

Przykłady:

• There isn’t any bread on the table.
• There aren’t any rooms free.

Uwaga: Zamiast NOT + ANY możesz użyć poprostu NO.

Przykłady:

• There’s no bread on the table.
• There are no rooms free.

INWERSJA/PYTANIA

Liczba pojedyńcza: IS THERE ..?

Liczba mnoga: ARE THERE ..?

Przykłady:

• Is there any bread on the table?
• Are there any rooms free?

NUMBERS

	GŁÓWNE	PORZĄDKOWE
1	one	first
2	two	second
3	three	third
4	four	fourth
5	five	fifth
6	six	sixth
7	seven	seventh
8	eight	eighth
9	nine	ninth
10	ten	tenth
11	eleven	eleventh
12	twelve	twelfth
13	thirteen	thirteenth
14	fourteen	fourteenth
15	fifteen	fifteenth
16	sixteen	sixteenth
17	seventeen	seventeenth
18	eighteen	eighteenth
19	nineteen	nineteenth
20	twenty	twentieth
21	twenty-one	twenty-first
22	twenty-two	twenty-second
… itd
30	thirty	thirtieth
40	forty	fortieth
50	fifty	fiftieth
60	sixty	sixtieth
70	seventy	seventieth
80	eighty	eightieth
90	ninety	ninetieth
100	one hundred	one hundredth
101	one hundred and one	one hundred and first
… itd
1000	one thousand	one thousandth
1001	one thousand and one	one thousand and first
… itd
1237	one thousand two hundred and thirty-seven

one thousand two hundred and thirty-seventh | | … itd | | 1000000 | one million | one millionth |

Uwagi:

• one hundred, one thousand, one million może być również ujęte jako a hundred, a thousand, a million.
• hundred, thousand and million są niezmienne, na przykład ‘two hundred euros’, ‘three thousand cars’, ‘six million inhabitants’. Liczba mnoga jest tworzona przez dodanie ‘s’ z czasownikiem; na przykład ‘hundreds of people’, ‘thousands of cars’, ‘millions of euros’.
• ZERO może być ujęte jako NOUGHT. Na przykład: 0.05 wymawia się jak ‘zero point zero five’ lub ‘nought point nought five’.
• W numerach telefonicznych każda cyfra jest wymawiana osobno, O jest wymawiane jako ZERO: na przykład 349609 to three four nine six oh nine.
• W wynikach piłki nożnej NIL znaczy ZERO, na przykład 4-0 to four nil.
• W tenisie LOVE znaczy ZERO: 6-0 to ‘six love’.
• Liczby PORZĄDKOWE: formy skrócone: first – 1st, second – 2nd, third – 3rd, reszta z ‘th’, na przykład fifteenth – 15th, ninety-sixth – 96th.
• Liczby porządkowe można dzielić ‘half’ i quarter’, na przykład ‘two thirds’, ‘three fifths’, dla dat, na przykład– ‘the first of January’ lub January 1st – ‘January the first’.
• Do 2000 roku, daty są podzielone na dwie części, na przykład – fourteen ninety two, 1941 – nineteen forty-one. 1600, 1700 etc. wymawia się sixteen hundred, nineteen hundred itd., ale od 2000 roku mówimy ‘two thousand’ dla 2001, 2002 itd mówimy ‘two thousand and one, two thousand and two’ itd.

CZAS

W Anglii nie używa się 24 godzinnego zegara, najczęściej w użyciu jest a.m. i p.m. Możesz określić godzine nowym i starym sposobem

4 a.m.	It’s four a.m.	It’s four o’clock.
4.05	It’s four oh five.	It’s five past four.
5.10	It’s five ten.	It’s ten past five.
6.15	It’s six fifteen.	It’s quarter past six.
7.20	It’s seven twenty.	It’s twenty past seven.
8.25	It’s eight twenty-five.	It’s twenty-five past eight.
9.30	It’s nine thirty.	It’s half past nine.
10.35	It’s ten thirty-five.	It’s twenty-five to eleven.
11.40	It’s eleven forty.	It’s twenty to twelve.
12.45	It’s twelve forty-five.	It’s quarter to one.
13.50	It’s one fifty p.m.	It’s ten to two.
14.55	It’s two fifty-five p.m.	It’s five to three.
15.00	It’s three p.m.	It’s three o’clock.

PYTANIA

Zdania w których WHO lub WHAT lub WHICH jest podmiotem są twierdzące w związku z czym wyrażenia pomocnicze nie są wymagane.

• He lives here.
• She lives here.
• John lives here.
• Who lives here?

Strukturalnie wszystkie te zdania mają formę twierdzącą, ale ’Who lives here?’ jest pytaniem ze względu na to że WHO słowem pytającym.

Porównanie:

• Who did you see? (‘you’ is the subject)
• Who saw you? (‘who’ is the subject)

SHOULD

SHOULD i zaprzeczenie SHOULDN’T są niezmienne i są stosowane do podkreślenia powinności, rady, lub polecenia. To wyrażenie jest mniej kategoryczne niż MUST. Bądź ostrożny, nie wymawiaj ‘L’.

czas teraźniejszy prosty

Czas teraźniejszy prosty stanowi stałe, powtarzające się codziennie działania, ogólne prawdy, rozkłady jazdy,(pociągów, samolotów itp.) oraz programów.

Przykłady:

• He works in a bank.
• I go swimming every Friday.
• Mary usually gets up at 8 o’clock.
• The sun rises in the east.
• What time does the flight leave?
• We arrive in London next Friday and leave on Sunday.

czas teraźniejszy ciągły

Czas teraźniejszy ciągły jest używany do: działań mających miejsce w tym momencie, działań i zamiarów, które są planowane. Użycie z ′always′ podkreśla irytujące sytucje/działania, które zdarzają się często.

Przykłady:

• He’s working in Scotland at the moment.
• I’m going swimming tomorrow.
• What time are you leaving tomorrow morning?
• You’re always complaining.

STRONA BIERNA I CZYNNA

STRONA CZYNNA występuje gdy podmiot wykonuje działanie

Przykład:

• The judge sent him to prison.

W tym przypadku ‘the judge’ jest podmiotem a ‘him’ jest DOPEŁNIENIEM BLIŻSZYM czasownika.

STRONA BIERNA występuje gdy działanie/ akcja jest skierowane na podmiot.

Przykład:

• He was sent to prison.

W tym przypadku ‘he’ jest podmiotem i odbiorcą działania.

Struktura strony biernej:

Podmiot – Odpowiednia forma ‘TO BE’ – Imiesłów bierny / trzecia forma lub 'ed' – agent

Agent jest niezbędny, może być wprowadzony przez użycie ‘by’.

Przykład:

• He was sent to prison by the judge.

IMIESŁÓW BIERNY może być podmiotem strony biernej.

Przykład:

• Somebody gave me a book. – I was given a book.

W tym przypadku, ‘me’ jest dopełnieniem bliższym i staje się podmiotem. Dopełnienie bliższe ‘a book’, nie jest podmiotem w tym przypadku.

czas przeszły prosty i teraźniejszy dokonany

Używamy czasu Przeszłego Prostego kiedy mówimy o pojedynczym albo powtarzalnym działaniu w określonym czasie w przeszłości. Używamy Czasu Teraźniejszego Dokonanego by mówić o obecnej sytuacji albo wyniku przeszłych działań.

Na przykład: ‘He has come’ znaczy ‘He is here’. Nie można powiedzieć ‘He has come yesterday’ ze względu na to, że ‘yesterday’ odnosi się do przeszłości. Poprawnie powiemy ‘He came yesterday’.

zaimki względne

WHO, WHICH, THAT i WHAT to ZAIMKI WZGLĘDNE.

WHO może być użyty jedynie w odniesieniu do ludzi. WHICH jest używany odnośnie rzeczy. THAT może być użyty zarówno w odniesieniu do ludzi jak i do rzeczy.

WHO, WHICH i THAT mogą być pominięte gdy są dopełnieniem zdania względnego

Przykłady:

• That’s the book (which/that) I read last summer.
• I spoke to a man (who/whom/that) I knew.

Zauważ: Forma ‘WHOM’ jest obecnie żadko używana w języku angielskim.

WHAT znaczy ‘the thing which’, ‘that thing which’lub ‘the things which’ itd.

WHOSE jest używany aby zamienić przymiotniki dzierżawcze.

Przykład:

• He’s a composer whose music is famous everywhere.

USED TO

Wyrażenie USED TO opisuje powtarzalne akcje W PRZESZŁOŚĆI które już się nie zdarzają lub które są już nieaktualne.

TWIERDZENIE: used to

Przykład:

• Slovenia used to be part of Yugoslavia.

Zaprzeczenie: didn’t use to

Przykład:

• Poland didn’t use to be part of the EU.

Pytanie: did .. use to ..?

Przykład:

• What did people use to do before TV was invented?

Uwaga: Nie pomyl USED TO z BE USED TO (być przyzwyczajonym) lub GET USED TO (przyzwyczajać się), dodatkowo nie pomyl tych wyrażeń z TO USE (używanie).

mowa zależna

Mowa niezależna to konstrukcja w której użyte są słowa które zostały już przez kogoś wypowiedziane. W mowie niezależnej używa się cudzysłowia “ ”.

Przykład:

• Jack said “I’m English”.

Mowa zależna jest używana gdy powtarzamy czyjeś słowa. W tym przypadku cudzysłów nie jest wymagany. Uważa się za poprawne użycie spójnika THAT po czasownikach ‘say’, ‘tell’, itd. Jeśli jednak zdanie jest długie i skomplikowane pomijamy spójnik.

Przykład:

• Jack said (that) he was English.

Zauważ: Po czasowniku ‘tell’ trzeba użyć mowy zależnej. Jeśli chcesz zastosować mowe niezależną po ‘say’ trzeba użyć ‘to’.

Przykłady:

• Jack said (that) he was English.
• Jack said to me (that) he was English.
• Jack told me (that) he was English.

Kolejność w mowie zależnej pozostaje takie samo jak w mowie nie zależnej, ale często trzeba zmienić formę czasownika i czas, zaimki, dopełniacze i wyrażenia odnoszące się do czasu.

Przykłady:

• Mowa niezależna: Jack said: “I’m going to Italy with my boss next week.”
• Mowa zależna: Jack said (that) he was going to Italy with his boss the following week.
• Mowa niezależna: Mary said to me: “I saw your sister yesterday.”
• Mowa zależna: Mary told me (that) she had seen my sister the day before.

Jeśli w mowie zależnej odnosimy się do pytania, rezultatem przekształcenia jest twierdzenie a nie pytanie, tak więc pytania i zwroty pomocnicze DO, DOES, DID nie są potrzebne. Jeśli mowa niezależna nie zaczyna się od pytania WHO, WHERE, WHAT, WHEN itd., mowa zależna rozpoczyna się od IF lub WHETHER.

Przykłady:

• Mowa niezależna: They asked me: “What’s your name?”
• Mowa zależna: They asked me what my name was.
• Mowa niezależna: She said: “Do you understand?”
• Mowa zależna: She asked me if (whether) I understood.
• Mowa niezależna: “Where do you want to go?” he asked.
• Mowa zależna: He asked me where I wanted to go.

przedimki

W języku angielskim nie ma podziału na rodzajniki odnoszące się do płci omawianego obiektu (męski, żeński, neutralny). Przedimki są zawsze takie same.

Rodzajniki nie określone to: ‘A’, przed spółgłoską, na przykład ‘a book’ i ‘AN’ przed samogłoską, na przykład ‘an apple’ lub ‘an old book’.

Zaimek określony to ‘THE’. Pozostaje taki sam dla liczby pojedyńczej i mnogiej.

Użyj ‘A’ lub ‘AN’ gdy mówisz o obiekcie po raz pierwszy.

Przykład:

• I saw a man with a dog.

Użyj ‘THE’ jeśli mówisz o obiekcie po raz kolejny.

Przykład:

• The man was blind but the dog wasn’t.

Użyj ‘THE’ jeśli obiekt jest niepowtarzalny, wyjątkowy.

Przykłady:

• The moon goes round the Earth.
• The River Thames goes through London.

Użyj ‘THE’ ze stopniem najwyższym.

Przykład:

• The River Danube is the longest river in Europe.

NIE UŻYWAJ ‘THE’ jeśli wydajesz generalne sądy.

Przykłady:

• Do you like fish?
• Do they use assistive technology?
• Trees are green.

Użyj ‘THE’ jeśli mówisz o konkretnych obiektach.

Przykłady:

• Do you like the fish in this restaurant?
• Do they use the assistive technology that we installed?
• The trees in my garden are beautiful.

Trzeci okres warunkowy.

Trzeci okres warunkowy jest złożony z ‘WOULD HAVE’ lub ‘WOULDN’T HAVE’ i imiesłowu biernego. Opisuje nie realne sytuacje w przeszłości.

Przykłady:

• I would have accepted the job.
• I wouldn’t have done that.

W zdaniu w którym znajduje się ‘WOULD HAVE’, możesz użyć ‘IF’ i czasu Past Perfect (czasu zaprzeszłego).

Przykłady:

• I would have accepted the job IF THEY HAD OFFERED IT TO ME.
• IF THEY HAD OFFERED ME THE JOB, I would have accepted it.

Porównania i stopień najwyższy przymiotników

1. Krótkie przymiotniki: +ER (porównanie) or +EST (stopień najwyższy)

Przykład:

• SMALL – SMALLER – SMALLEST

Jeśli krótkie przymiotniki kończą się na ‘E’: +R lub +ST

Przykład:

• NICE – NICER – NICEST

Jeśli krótkie przymiotniki mają samogłoski, ostatnia litera jest podwajana.

Przykład:

• HOT – HOTTER – HOTTEST

1. Jeśli krótkie przymiotniki kończą się na ‘Y’: ‘Y’ zamieniamy je na ‘I’, + ER or +EST

Przykład:

• HAPPY – HAPPIER – HAPPIEST

1. Długie przymiotniki: MORE + przymiotnik i MOST + przymiotnik

Przykład:

• POPULAR – MORE POPULAR – MOST POPULAR

1. Nieregularne: GOOD – BETTER – BEST; BAD – WORSE – WORST

Jesteś tutaj: Podręcznik do nauki języka angielskiego na średniozaawansowanych / Gramatyka