Gramer listesi

ŞİMDİKİ ZAMAN

EMİR KİPİ

İngilizce'de emir veya talimatları vermek kolaydır, çünkü kişiler YOU gibi tek bir şekilde seslenilir. Ne tek ne de daha çok kişiyle konuşursunuz önemli değil. Yaşlı ya da genç biriyle konuşursunuz önemli değil. Olumlu emir kipi için ‘to’suz eylemlik kullanınız.

Örnekler:

• Sit down.
• Come here.
• Listen everybody.
• Tell me your name.
• Open the window.
• Help me!

Daha kibar olmak isterseniz ‘please’ sözü ya da ‘Will you sit, please?’, Could you open the window, please?’, ‘Would you mind sitting down, please?’ kullanabilirsiniz. Olumsuz emir kipi için ‘to’suz eylemlik biçimden önce DON’T sözü kullanınız.

Örnekler:

• Don’t sit down.
• Don’t open the window.
• Don’t do that.
• Don’t worry!

YAPMAK - ETMEK EYLEMLERİ

Genelde, TO MAKE eylemi bir şeyi yaratmak ve TO DO eylemi bir şey yapmak demektir. Fakat bazıları öğrenmeliyiz. Birkaç örnek veririz:

MAKE

• make a phonecall
• make an appointment
• make arrangements
• make a photocopy
• make a cup of tea or coffee
• make a change
• make a mistake
• make a noise
• make a promise
• make a plan
• make money

DO

• do a job
• do the washing
• do the washing up
• do the dishes
• do the shopping
• do a favour
• do an exercise
• do the housework
• do a course
• do a lot of sport
• do justice

YAKIN GEÇMİŞ ZAMAN

Yakın geçmiş zaman şimdiliği anlatır. Olayları yaşadığımız ya da yaşamadığmız önemlidir, ne zaman yaşdığımız önemli değildir.

Örneğin ‘I have finished the report’ cümlesi doğrudur.

İş bitirildi demektir. Fakat ne zaman bitirildi bilmeyiz.

‘I have finished the report yesterday’ cümlesi yanlıştır, çünkü ‘yesterday’ geçmişte tam zamanıdır. Bunun için geçmiş zaman kullanmamız gerek: ‘I finished the report yesterday.’

I WOULD LIKE, I'D LIKE, vb.

‘I WOULD LIKE’ (veya ‘I’D LIKE’), ‘to like’ eylemin şart kipi biçimidir. Yalın biçim ile karıştırmayın.

Örneğin:

• Would you like fish? – Şimdi mi balık istediğinizi demektir.
• Do you like fish? – Genellikle mi balık sevdiğinizi demektir.

HAVE eylemi

ŞİMDİKİ ZAMAN

Olumlu:

• I, you, we, they have veya 've
• he, she, it has veya 's

Olumsuz:

• I, you, we, they have not veya haven’t
• he, she, it has not veya hasn’t

Soru:

• Have I, you, we, they?
• Has he, she, it?

GEÇMİŞ ZAMAN

Olumlu:

• I, you, we, they had veya 'd
• he, she, it had veya 'd

Olumsuz:

• I, you, we, they had not veya hadn’t
• he, she, it had not veya hadn’t

Soru:

• Had I, you, we, they?
• Had he, she, it?

HAVE eylemi üç farklı şeklinde kullanılır:

1. yakın geçmiş zaman ve belirli geçmiş zaman için yardımcı eylem olarak
2. sahiplik fonksiyonu olarak
3. sahiplik fonksiyonundan başka fonksiyonları da var, mesela:

THERE IS ve THERE ARE

THERE IS (tekil) ve THERE ARE (çoğul)

OLUMLU

THERE IS, ve onun kısa biçimi THERE’S

THERE ARE, kısa biçimi yok.

Örnek:

• There’s a tree in the garden.
• There are two trees in the garden.

Not: Listede tekil veya çoğul birinci maddeye bağlı bulunur.

Örnek:

• There’s a book, a pen and a telephone on the table.
• There are two books, a pen and a telephone on the table.

OLUMSUZ

Tekil: THERE IS NOT veya THERE ISN’T

Çoğul: THERE ARE NOT veya THERE AREN’T

Örnek:

• There isn’t any bread on the table.
• There aren’t any rooms free.

Not: NOT + ANY sözlerin yerine olumlu biçimi de kullanılabilir, NO sıfır miktar belirleyici kullanmasıyla.

Örnek:

• There’s no bread on the table.
• There are no rooms free.

SORU

Tekil: IS THERE ..?

Çoğul: ARE THERE ..?

Örnek:

• Is there any bread on the table?
• Are there any rooms free?

SAYILAR

Notlar:

• one hundred, one thousand, one million gibi sayıları da a hundred, a thousand, a million olarak belirtilebilir.
• hundred, thousand ve million değişmez sözcüklerdir, örneğin ‘two hundred euros’, ‘three thousand cars’, ‘six million inhabitants’. Ad anlamında kullanılırsa ‘s’ gibi çoğul eki ile kullanılmaktadır; örneğin ‘hundreds of people’, ‘thousands of cars’, ‘millions of euros’.
• SIFIR sözcüğü için de NOUGHT gibi sözcük kullanılabilir. Örneğin: 0.05 ‘zero point zero five’ ya da ‘nought point nought five’ olarak telaffuz edilebilir.
• telefon numaraları söylerken tek tek numara söylenir ve O harfi SIFIR numarasının yerine sıkça gelir: örneğin 349609 three four nine six oh nine.
• futbol maç sonucu için SIFIR için NIL kullanılır, örneğin 4-0 four nil.
• tenis sporu için SIFIR yerine LOVE gelir: 6-0 ‘six love’.
• SIRA sayıları: kısa biçimler: first – 1st, second – 2nd, third – 3rd, vs ‘th’ ile, örneğin fifteenth – 15th, ninety-sixth – 96th.
• SIRA sayıları da matematik kesirleri half’ ve ‘quarter’ sayılardan başka belirtir, örneğin ‘two thirds’, ‘three fifths’, ve tarihler için, örneğin 1st January – ‘the first of January’ ya da January 1st – ‘January the first’.
• 2000 yılına kadar, yıllar iki ayrı numara olarak söylenir, örneğin 1492 – fourteen ninety two, 1941 – nineteen forty-one. 1600, 1700 vs. sixteen hundred, nineteen hundred vs., ama 2000 ‘two thousand’ söylenir ve 2001, 2002 vs ‘two thousand and one, two thousand and two’ söylenir.

ZAMAN

İngilizce konuşulduğu ülkelerde 24 saatlik saat kullanılmaz, daha çok a.m. ya da p.m. tercih edilir. Tam saatler de ‘dijital’ ya da ‘geleneksel’ gibi iki şekilde söylenebilir.

SORULAR ve SORU SÖZCÜKLERİ

WHO, WHAT veya WHICH gibi soru içinde kullanılan sözcüklerle yardımcı eylemin kullanması gerek yok.

• He lives here.
• She lives here.
• John lives here.
• Who lives here?

Yapısal olarak bu cümleler olumludur, ama ’Who lives here?’ cümlesi sorudur çünkü WHO sözcüğü tam soru sözcüklerinden biridir.

Karşılaştırınız:

• Who did you see? (‘you’ öznedir)
• Who saw you? (‘who’ öznedir)

SHOULD

SHOULD ve onun olumsuz karşılığı SHOULDN’T değişmez biçimlerdir ve manevi yükümlülük, öneri ya da önemli tavsiyenin vermesi belirtmeye kullanılır. MUST eyleminden daha az kategoriktir. İçindeki ‘L’ seslenmez.

GENİŞ ZAMAN

Değişmeyen durumlar, tekrarlayan durumlar, günlük sıradan işler, genel gerçekleri, tarifeler (trenler, uçaklar vs.) ve programları ifade etmek için geniş zamam kullanılır.

Örnekler:

• He works in a bank.
• I go swimming every Friday.
• Mary usually gets up at 8 o’clock.
• The sun rises in the east.
• What time does the flight leave?
• We arrive in London next Friday and leave on Sunday.

CONTINUOUS PRESENT

Şimdi gerçekleşen işler, eylemler, planlanan niyetler ve sık sık meydana gelen olumsuz ‘always’ sözcüğü ile kullanılan cümlelerde kullanılmaktadır.

Örnekler:

• He’s working in Scotland at the moment.
• I’m going swimming tomorrow.
• What time are you leaving tomorrow morning?
• You’re always complaining.

EDİLGEN ve ETKEN ÇATI

ETKEN ÇATI özne gerçeği yerine geririr.

Örnek:

• The judge sent him to prison.

‘the judge’ öznedir ve ‘him’ dolaysız tümleçtir.

EDİLGEN ÇATI örneğinde özne pasif, bir şey yapmadan durmaktadır.

Örnek:

• He was sent to prison.

‘he’ burada öznedir ama o pasif ve eylemin alıcı kalırdır.

İngiliz dilinde edilgenin yapısı böyledir:

Özne – ‘TO BE’ doğru biçiminde – geçmiş ortaç – (yapıcı)

Eğer gerekliyse ‘yapıcı’ ‘by’ sözcüğü ile söylenilebilir.

Örnek:

• He was sent to prison by the judge.

DOLAYLI TÜMLEÇ edilgen çatı örneğinde de özne olabilir.

Örnek:

• Somebody gave me a book. – I was given a book.

‘me’ burada dolaylı tümleçtir ve sonunda öznenin yerini alır. ‘a book’ dolaysız tümleçtir, ve bu durumda öznenin yerini almaz.

BELİRLİ GEÇMİŞ ZAMAN ve YAKIN GEÇMİŞ ZAMAN

Belirli geçmiş zaman tam sürede tek ya da tekrarlayan belirli geşmişi anlatmak şçşn kullanır. Yakın geçmiş zaman şimdiki durumu ya da geçmişin sonuçları anlatmak için kullanırız.

Örneğin: ‘He has come’ cümlesi ‘He is here’ demektir. ‘He has come yesterday’ söylemek mümkün değil çünkü ‘yesterday’ geçmiş zamanı gösterir. ‘He came yesterday’ o halde söylememiz gerek.

BAŞ ZAMİRLERİ

WHO, WHICH, THAT ve WHAT BAŞ ZAMİRLERİdir.

WHO sadece kişi için kullanılır. WHICH şeyler için kullanılır. THAT her ikisi için kullanılır.

WHO, WHICH ya da THAT sözcüklerinin ilgi cümleciğinin tümleç olduğu takdirde kullanması gerek yok.

Örnekler:

• That’s the book (which/that) I read last summer.
• I spoke to a man (who/whom/that) I knew.

Not: ‘WHOM’ tümleci modern İngilizce'de kullanılmaz.

WHAT ‘the thing which’ demektir, ‘that thing which’ veya ‘the things which’ vs.

WHOSE iyelik sıfatların yerine gelir.

Örnek:

• He’s a composer whose music is famous everywhere.

USED TO

USED TO GEÇMİŞTE tekralayan durumu anlatır, şimdi ise o durum devam etmez.

Olumlu: used to

Örneğin:

• Slovenia used to be part of Yugoslavia.

Olumsuz: didn’t use to

Örneğin:

• Poland didn’t use to be part of the EU.

Soru: did .. use to ..?

Örneğin:

• What did people use to do before TV was invented?

Not: USED TO ile BE USED TO (alışkın olmak) ya da GET USED TO (bir şeye alışmak) karıştırmayınız, yoksa TO USE (kullanmak) eylemi ile de karıştırmayınız.

DOLAYLI ANLATIM

Bir kimsenin tam söylediği sözleri dolaylı anlatımdır. Dolaylı anlatımda tırnak işaretleri (“ ”) kullanırız.

Örnek:

• Jack said “I’m English”.

Bir kimsenin söylediklerini başka bir kimseye söylemek istersek, o durumda tırnak işalretleri kullanmayız. ‘say’, ‘tell’, vs. eylemlerden sonra THAT bağlacı kullanmak doğrudur, fakat gerekli değildir.

Örnek:

• Jack said (that) he was English.

Not: ‘tell’ eyleminden sonra dolaylı tümlecin kullanması gerek. ‘say’ eyleminden sonra dolaylı tümleç söylemek isterseniz ‘to’ kullamanız gerek.

Örnekler:

• Jack said (that) he was English.
• Jack said to me (that) he was English.
• Jack told me (that) he was English.

Dolaylı anlatımda sözcük sırası değişmez, fakat bazen eylemin biçimi, eylemin zamanı, adılları veya zaman sözcükleri değişmemiz gerek.

Örnekler:

• Dolaysız: Jack said: “I’m going to Italy with my boss next week.”
• Dolaylı: Jack said (that) he was going to Italy with his boss the following week.
• Dolaysız: Mary said to me: “I saw your sister yesterday.”
• Dolaylı: Mary told me (that) she had seen my sister the day before.

Eğer dolaylı anlatım soru hakkında haber vermek için kullanırsa sonucu iddiadır, o halde soru içinde kullanınlan soru sözcük sırası ve yardımcı eylemler DO, DOES, DID gibi kullanılmaz. Eğer dolaysız soru WHO, WHERE, WHAT, WHEN vs. sözcükleriyle başlamazsa, dolaylı soru IF ya da WHETHER sözlerle başlar.

Örnekler:

• Dolaysız: They asked me: “What’s your name?”
• Dolaylı: They asked me what my name was.
• Dolaysız: She said: “Do you understand?”
• Dolaylı: She asked me if (whether) I understood.
• Dolaysız: “Where do you want to go?” he asked.
• Dolaylı: He asked me where I wanted to go.

TANIMLIKLAR

İngilizcede cins yok (eril, dişil, cinssiz) o zaman tanımlıklar her zaman aynıdır.

Belirsiz tanımlıklar: ‘A’, ünsüzden önce, örneğin ‘a book’ ve ‘AN’ ünlüden önce, örneğin ‘an apple’ veya ‘an old book’.

Belirli tanımlık: ‘THE’. Tekil ya da çoğul için aynıdır.

Bir şeyi ilk olarak konuşursanız ‘A’ veya ‘AN’ kullanınız.

Örnek:

• I saw a man with a dog.

Bir şeyi yine konuşursanız ‘THE’ kullanınız.

Örnek:

• The man was blind but the dog wasn’t.

Konuştuğunuz şeyin dünyada tek bir örnek varsa, özel bir şey demektir, o zaman da ‘THE’ tanılığı kullanınız.

Örnek:

• The moon goes round the Earth.
• The River Thames goes through London.

Enüstünlük sıfatlar ile de ‘THE’ tanımlığı kullanınız.

Örnek:

• The River Danube is the longest river in Europe.

Genel olarak bir şeyi konuşursanız ‘THE’ tanımlığı da kullanmayınız.

Örnek:

• Do you like fish?
• Do they use assistive technology?
• Trees are green.

Özel durumu anlatırsanız ‘THE’ tanılığı kullanınız.

Örnek:

• Do you like the fish in this restaurant?
• Do they use the assistive technology that we installed?
• The trees in my garden are beautiful.

GEÇMİŞ ZAMANIN ŞARTI

Geçmiş zamanın şartı ‘WOULD HAVE’ veya ‘WOULDN’T HAVE’ ile oluşturulur ve geçmiş ortaç ile ve geçmiş olan zamanında gerçekdışı ya da hayali durumu anlatır.

Örnek:

• I would have accepted the job.
• I wouldn’t have done that.

Tam aynı cümlede ‘WOULD HAVE’ ile ‘IF’ sözcüğü ve belirli geçmiş zamanda olan eylem kullanabilirsiniz.

Örnekler:

• I would have accepted the job IF THEY HAD OFFERED IT TO ME.
• IF THEY HAD OFFERED ME THE JOB, I would have accepted it.

KARŞILAŞTIRMA

1. Kısa sıfatlar: +ER (artıklık derecesi) veya +EST (üstünlük derecesi)

Örnek:

• SMALL – SMALLER – SMALLEST

Eğer sözün son harfi ‘E’ olursa: +R veya +ST

Örnek:

• NICE – NICER – NICEST

Eğer kısa sıfatın kısa ünlüsü varsa, sonunda son ünsüz ikiye katlanır.

Örnek:

• HOT – HOTTER – HOTTEST

1. Sonunda ‘Y’ olan sıfatı: ‘Y’ harfi ‘I’ye değiştirir, + ER veya +EST

Örnek:

• HAPPY – HAPPIER – HAPPIEST

1. Uzun sıfatlar: MORE + sıfat veya MOST + sıfat

Örnek:

• POPULAR – MORE POPULAR – MOST POPULAR

1. Kuraldışı: GOOD – BETTER – BEST; BAD – WORSE – WORST